Verantwoord afdingen: hoe doe je dat?

‘’Hello my friend! You want? I give you special price.’’ Al reizend door Zuidoost-Azië hoor je dit vaak, héél vaak. De lokroepen van de verkopers op straat of op het strand zijn onmiskenbaar. Vaak wimpelen we ze weg, want eerlijk is eerlijk, negen van de tien keer zijn we gewoon écht niet geïnteresseerd. Maar af en toe, wanneer je toch de neiging voelt een armbandje toe te voegen aan je collectie, gaan we erop in en willen we graag onderhandelen. Je wilt niet worden afgezet maar je wilt ook de verkoper niet beledigen, en dat uit zich soms in een chaotisch, vrij ongemakkelijk gesprek. Afdingen, hoe doe je dat nu op een ethisch verantwoorde manier? Lees verder voor enkele tips.

Wees kritisch

Voordat je het onderhandelingsproces ingaat, kun je jezelf de volgende vragen stellen: Heb ik dit nodig? (verantwoordelijk consumptiegedrag) Is het gemaakt van een bedreigde dier- of plantsoort, schelpen, ivoor of schildpadden? Kan ik dit zonder problemen bij de douane mee naar huis nemen? Door kritisch te zijn weet je zeker dat je niet per ongeluk milieuschadelijke praktijken steunt en wél lokale inwoners van de bestemming economisch steunt. Zijn de souvenirs wel héél goedkoop? Grote kans dat het souvenir is geïmporteerd uit China of een product is van gedwongen kinderarbeid.

“You buuuuy?”

Respecteer de cultuur

Laat zien dat je goede intenties hebt door de verkoper te begroeten in zijn/haar eigen taal en met glimlach. Gaat je taalkennis verder dan ‘goedemiddag’ en ‘hoe gaat het’? Show your talent! Daarnaast is het bijvoorbeeld in Thailand gepast om even snel je handen te vouwen (gebedsvorm) en een kleine buiging te maken als je iemand voor het eerst ontmoet. Zo laat je zien dat je oprecht geïnteresseerd bent in het land en haar cultuur.

Blijf vriendelijk

Niet iedere verkoper is even geduldig, eerlijk en aardig. De kunst is dan juist om het zelf wél te zijn. Koppig zijn of geïrriteerd raken, brengt niets ten goede aan het onderhandelingsproces. Daarnaast geldt de uitspraak ‘de aanhouder wint’ ook in Azië. Je bereikt veel meer met een open houding en door duidelijk te zijn. Praat bijvoorbeeld rustig en ‘Jip en Janneke’-Engels wanneer de verkopers taalkundigheid minder geavanceerd is dan die van jou. Overdrijf overigens niet met oogcontact, in de meeste Aziatische landen wordt oogcontact maken geassocieerd met autoritair gedrag.

Wees eerlijk

Begin alleen te onderhandelen als je van plan bent het product echt te kopen. Wanneer je op de verkoper ingaat en een bod doet, stap je in het spel. Afdingen is alleen gangbaar op de markt of in kleine souvenirwinkels. In een gewone winkel onderhandelen over de prijs wordt niet gewaardeerd, hoewel de shopeigenaar dit niet snel zal laten zien. Dit heet ‘loss of face’; het verlies van prestige doordat hij/zij niet aan jouw verwachtingen kan voldoen. Een ander bekend voorbeeld hiervan tref je in Indonesië, waar locals je soms de verkeerde kant uit sturen wanneer ze je de weg niet kunnen wijzen. Vaak kunnen ze je dan niet goed verstaan of weten ze zelf ook niet waar je heen moet. Word dan niet boos, maar respecteer hun manier om hiermee om te gaan.

“Special discount for you my friend”

Wees geen krent

Onderhandelen is leuk, maar wees realistisch in wat je uiteindelijk betaald. Voor jou is 15.000 rupiah van weinig waarde, maar een gemiddelde Indonesiër kan hier een dag van eten. Hou dit in je achterhoofd tijdens het gesprek. 5.000 rupiah is voor ons – zelfs als backpacker – weinig geld, maar hij drinkt er vanavond weer een biertje van. Het allerbelangrijkste is om plezier te hebben tijdens de onderhandeling en een eerlijke prijs te betalen. Oh, en vergeet niet je eigen tas mee te nemen! Azië heeft al genoeg zwerfafval.